Ortam Erişim Kontrolü (MAC) Türkçe
Ortam erişim kontrolü bir ağ öğesinin ağ ortamına, örneğin kabloya, ne zaman veri aktarılacağını tanımlayan OSI modelinin 2. Katmanının bir alt katmanıdır. Ağ da oluşa bilecek çarpışmaları önlemek amacı ile kullanılır.
Aynı zamanda MAC alt katmanı fiziksel ağın karmaşıklığını kendinden yukarda kalan katmanlardan soyutlayarak üst katmanların fiziksel ağın karmaşıklığından uzak tutma görevindedir.
MAC alt katmanında üst katmandan gelen çerçevelere kapsülleme(encapsulation) ve gerekli görüldüğü taktirde dolgulama(padding) işlemleri uygulanarak ağ ortamından iletile bilir hale getirilir.
Son olarak çerçevenin iletimindeki oluşabilecek sorunları teşhis etmek için çerçeve kontrol dizisi ekleyerek ortamdaki erişim kontrol yöntemine göre sırasını beklemeye başlar.
Ortam erişim kontrolü genellikle 2 ye ayrılır;
• Dağıtılmış Ortam Erişim Kontrolü: Bu yöntemi bir toplantı odasında konuşmak için kısa bir sessizlik anını beklemeye benzetebiliriz.
• Merkezi Erişim Kontrolü: Bu yöntemi bir konferansta ‘mikrofon hakkı’ olarak düşünebiliriz. Ağ öğesi o an mikrofon hakkına sahip ise veri aktarımına başlar değilse bir sıra numarası alarak sırasını beklemeye başlayacaktır.
Çarpışma bölgesi içeren topolojilerde (örneğin yol, halka ve ağ(mesh) gibi topolojiler) her ne kadar MAC çarpışmayı engellemek istese de çarpışma oluştuğu durumlarda da verinin bütünlüğünü korumak için çerçeveyi yeniden iletmeye çalışır.
MAC açısından veri bütünlüğünün korunup korunmadığı bilgisi, gelen çerçevenin çerçeve kontrol dizisi incelenerek anlaşılabilir.
IEEE Std 802-2001’ye Göre MAC Alt Katmanı Tarafından Gerçekleştirilen Temel Fonksiyonlar Şu Şekildedir;
• Çerçeve sınırlandırma ve tanıma
• Hedef istasyonların adreslenmesi (hem bireysel istasyonlar hem de istasyon grupları olarak)
• Kaynak istasyon adresleme bilgilerinin iletilmesi
• LLC PDU'ların veya Ethernet alt katmanındaki eşdeğer bilgilerin şeffaf veri aktarımı
• Genel olarak çerçeve kontrol dizilerinin oluşturulması ve kontrol edilmesi yoluyla hatalara karşı koruma
• Fiziksel iletim ortamına erişimin kontrolü
MAC Adresleri
IEEE 802 ağlarında FDDI ağlarında kullanılan yerel ağ adreslerine ortam erişim kontrolü adresi(MAC Address) denir. MAC adresinin tamamen eşsiz olması düşünülmüştür.
MAC adresi genellikle üretici tarafından ağ arayüz donanımının üzerine üretim anında işlenir.
48 bitten oluşan bu adresin ilk 24 biti IANA tarafından üretici firmaya özel tanımlanmıştır. Son 24 bit ise donanıma üretici firma tarafından tanımlanmıştır.
MAC adresi ağ katmanına çıkılmadığı durumlarda ağ öğeleri arasındaki iletişimi mümkün kılar.
MAC adresi alt ağa erişen bir paketin ulaşmak istediği ip adresine erişmesine yardımcı olmak amacı ile IPv4 uygulamaların da ARP(Address Resolution Protocol) ve IPv6 uygulamalarında NDP(Neighbor Discovery Protocol) ile IP ve MAC adresi eşleşmesi sağlayarak çerçevelerin doğru ağ öğesine erişmesine destek olur.
Ortam Erişim Kontrolü Methodları
• Taşıyıcı algılamalı çoklu erişim ve çarpışmadan kaçınma (CSMA/CA)
• Taşıyıcı algılamalı çoklu erişim ve çarpışma algılama (CSMA/CD)
• İstek önceliği
• Jeton geçiş
Taşıyıcı algılamalı çoklu erişim ve çarpışmadan kaçınma (CSMA/CA);
Bu yöntemde ağ ortamını kullanmak isteyen cihaz öncelikle bir sinyal gönderir. Bu sinyal sayesinde ağ ortamındaki diğer ağ öğeleri belirli bir süre bekleme durumuna geçer ve çerçeve iletiminin çarpışmadan kaçınması sağlanır.
Taşıyıcı algılamalı çoklu erişim ve çarpışma algılama (CSMA/CD);
Bu yöntemde ağ ortamını kullanmak isteyen cihaz ağ ortamını gözlemleyip bir sinyal iletimi olup olmadığına karar verir. Eğer sinyal iletimi yoksa veri iletimini başlatır. Bir çarpışma olması durumunda veri iletimi tekrar başlatılır.
İstek önceliği;
Bu yöntemde ağ ortamını kullanmak isteyen cihaz ‘aktif merkez’ yapısı tarafından yetkilendirilmeyi bekler. Yetkilendirme gerçekleştikten sonra veri iletimini başlatır.
Jeton geçiş;
Bu yöntemde ağ ortamını kullanmak isteyen cihaz ‘özgür jeton’ denilen ufak bir çerçeveye sahip olmalıdır. Veri iletimi tamamlandıktan sonra bir sonraki özgür jeton sahibi, ağ ortamını kullanma yetkisi kazanır.